اشنایی با هواپیمای جنگنده f-104 (موشک خلبان دار!)

هواپیمای اف-104، هواپیمایی بود که به دلیل شکل ظاهری و ویژگی های فیزیکی منحصر به فردش، موشک خلبان دار نامیده می شد. طراحی این شکاری متعلق به دوران جنگ کره است و از جنبه های گوناگون، مانند طراحی منحصر به فرد بدنه ی آن، در نوع خود بی نظیر جلوه می کند.

خلبانانی که در جنگ کره با هواپیماهای میگ 15 شوروی سر و کله می زدند، به تدریج فریاد های اعتراض خود را برای تجهیز آنان به هواپیمایی ارزانتر، مانورپذیر تر، سبک وزن تر و کاراتر در نیروی هوایی ایالات متحده بر آوردند. نتیجه، همان هواپیمای ستارفایتر بود که در آن ارتفاع گرفتن کاری سهل پنداشته شده و بر سرعت آن، وحشیانه و بی مبالات افزوده می شد. به علت اینکه این هواپیما، به عنوان جنگنده ای برای دفاع نزدیک طراحی گشته بود، برد آن قربانی امکان اوج گیری سریع شده بود. اگرچه در هنگام ضرورت شدید، این هواپیما قادر به سوخت گیری هوا به هوا بود و نیز قادر بود که تانک های سوخت اضافی را نیز حمل نماید. لازم به ذکر است که این هواپیما از موتور توربوجت مشابه موتوری که در هواپیمای فانتوم به کار رفته است، استفاده می نماید.

بال های این هواپیما، بسیار کوچک بوده و دارای طول دو سر بالی معادل حدود 7 متر بود و همین، نکته ی بسیار قابل توجهی بود که این هواپیما را هر چه بیشتر به یک موشک شبیه می ساخت. این هواپیما که به عنوان یک جنگنده برتری هوایی طراحی گشته بود، در دو مدل مهم عرضه شد. این هواپیما، مجهز به توپ یا مسلسلی چرخشی با شش لوله با نام ولکان بود که سرعت آتش بسیار بالایی را فراهم می آورد. همچنین، این هواپیما قادر به مسلح شدن به موشک های کوتاه برد گرمایاب سایدوایندر نیز بود که از این جهت، آن را به یک جنگنده قابل عملیات چه در طول روز چه در شب تبدیل می کرد. نیروی هوایی ایالات متحده، حدود تعداد سیصد فروند هواپیمای شکاری ستارفایتر را در دو مدل تک سرنشینه و دو سرنشینه تولید نمود.

این هواپیما، در سال 1952 توسط مهندس کلی جانسون، همان طراحی که هواپیمای جاسوسی خفاش سیاه یا بلک برد را هم طراحی نموده است، طراحی شده و هواپیمای آزمایشی XF-104 اولین پرواز خود را در سال 1954 به انجام رسانید. این هواپیما، اولین هواپیمایی بود که قادر به پرواز در سرعت بالای دو ماخ یا دو برابر صوت بود و البته رکوردهای فروانی را نیز در همین مورد و البته در ارتفاع بدست آورد. در 18 می سال 1958، یک فروند هواپیمای ستارفایتر مدل ای، رکورد سرعتی معادل 2.259 کیلومتر بر ساعت را به جای گذاشت. در 14 دسامبر 1959، یک جنگنده ستارفایتر مدل سی، رکورد ارتفاعی معادل 31.514 متر را به نام خود در کتاب رکورد های گینس به ثبت رساند. این جنگنده، اولین هواپیمایی بود که همزمان، رکوردهای سرعت، سقف پرواز و سرعت اوج گیری را در دست داشته و از این لحاظ بر هواپیماهای دیگر برتری داشت.

اشنایی با هواپیمای جنگنده f-22 (دزد اسمان)

پس از اعلام برنده شدن طرح YF-22 در برنامه تولید جنگنده پیشرفته (ATF)، جنگنده ی F-22 موسوم به Raptor براساس نمونه ی اولیه YF-22 طراحی شد.

برنامه تولید F-22 ، پروژه‏ای در جهت ساخت جنگنده‏ی برتری هوایی نسل بعد است جهت مقابله سریع با هرنوع اقدام در هر نقطه‏ای از جهان. این هواپیمایی است که باید به حریم هوایی دشمن نفوذ کند و قابلیت دید اول – شلیک اول را بر علیه اهداف گوناگون، داشته باشد. (First-look, First-kill)
مهمترین مشخصه ی F-22 کمتر دیده شدن در رادار دشمن، مانورپذیری بالا، سیستم های پروازی (آویونیک) یکپارچه شده و طراحی آیرودینامیک ویژه است که اجازه می دهد جنگنده بدون استفاده از پس سوز موتورها، به سرعت بالای صوت برسد. (عدم استفاده از پس سوز، امکان رهگیری هواپیما توسط دشمن را بسیار کم می کند)

ویژگی پنهان کاری (Stealth)این مشخصه، کمک زیادی به بقا و ادامه ی نبرد F-22 می کند و باعث می شود تا دشمن نتواند اطلاعات مهمی از انجام عملیات توسط این جنگنده بدست بیاورد.

ویژگی یکپارچه سازی سیستم های پروازی (Integrated Avionics)
این مشخصه به خلبان F-22 کمک فوق العاده ای می‏کند تا اطلاعات بسیار دقیقی از وضعیت دشمن بدست آورد. این اطلاعات می‏تواند وضعیت پروازی جنگنده‏های دشمن، نحوه‏ی آرایش نیروهای زمینی، شناسایی سیستم‏های راداری منطقه و . . . باشد. ضمن اینکه سیستم‏های الکترونیکی پیشرفته‏ی F-22 این امکان را (به خلبان اف22) می‏دهد تا حتا از آرایش قبلی نیروهای دشمن آگاه شود. (Off-Board Information) این اطلاعات براساس حرارت برجای مانده از موتور وسائل نقلیه‏ی دشمن یا حرارت موشکها و مهمات شلیک شده بدست می آید.

نمایی از کابین دیجیتالی و بسیار پیشرفته ی F-22

سوپر کروز (Super cruise)این مشخصه «افزایش دقت مهمات استفاده شده» است که (به اف22) این امکان را می‏دهد که با سرعت بیشتری از میدان نبرد خارج شود و بدین طریق امکان ضربه خوردن یا رهگیری توسط دشمن را کم می‏کند.

موتورهااولین انتظاری و قابلیتی که از موتورهای F-22 می رود این است که بدون آنکه از پس‏سوز استفاده کند به سرعت فراتر از صوت دست یابد ضمن اینکه مصرف سوخت مناسبی در این حالت داشته باشد زیرا در سایر جنگنده ها، دست یابی به سرعتهای فراصوت، با استفاده از پس‏سوز ممکن می شود که همراه با مصرف سوخت بسیار بالاست. با این مشخصه، اف22، مدت زمان بیشتری می تواند پرواز کند.
البته این انتظار نیز (از موتورهای اف22) می‏رود که در پروازهای زیرصوت نیز عملکرد خوب خود را حفظ کرده و مصرف سوخت بسیار کمی نیز داشته باشند.

اشنایی با هواپیمای جنگنده f-16 فالکون

هواپیمای اف-16 فایتینگ فالکون، ساخت شرکت جنرال داینامیکز، جنگنده ای در کلاس کوچک و چند مأموریته می باشد که نخستین پرواز خود را با اولین نمونه خود در سال 1976 به انجام رساند. این هواپیما توانایی حمله به صورت هوا به هوا علیه هواپیماهای دشمن و هوا به زمین علیه تجهیزات زمینی برای مثال تانک ها و زره پوش های دشمن را به طور کامل و بهینه داراست.

فالکون در حقیقت آمیزه ای از هزینه نگهداری اندک و به صرفه و همچنین کارائی تسلیحاتی و تهاجمی بالاست. این جنگنده هم اکنون در اختیار نیروی هوایی ایالات متحده و همچنین متحدان این کشور مانند ترکیه یا امارات متحده عربی می باشد که البته خبرهایی از تحویل یکی از پیشرفته ترین مدل های این هواپیما با کد ئی و اف به امارات توسط آمریکا نیز منتشر شده است. در طراحی این هواپیما، از سیستم های به کار رفته در هواپیماهایی چون اف-15 و اف-111 نیز بهره برداری شده که البته قبل از به کارگیری این سیستم ها، عملیات ارتقا و به روز سازی کاملی نیز بر روی آن ها صورت گرفته است. با سوخت داخلی کامل، فالکون قادر به تحمل 9 برابر شتاب گرانشی زمین یا همان شتاب جی است که در مقابل مقدار حداکثر 4 جی برای به طور مثال رهگیر میگ 25، عددی بسیار مطلوب است. در گذشته، خلبانان به دلیل مقاوم نبودن کافی هواپیماهایشان، جرات انجام مانور های سنگین با بیش از 4 جی را نداشتند، اما همانطوری که می بینیم، امروزه این هواپیماها هستند که خلبانان را با مقاومتشان در هم شکته و آنان را تا مرز بیهوشی می برند. لازم به ذکر است که حداکثر شتاب جی قابل تحمل توسط انسان حدود هشت و نیم جی است که البته انسان برای لحظات کوتاهی مانند لحظه پرتاب از هواپیما توسط صندلی نجات قادر به تحمل هیجده جی فشار نیز می باشد.

 

در یک نبرد هوایی، مانورپذیری باورنکردنی فالکون و برد بسیار زیاد آن در مقایسه با هواپیماهای مشابه از همان ابتدا پیروز میدان را مشخص می سازد. رادار پیشرفته این هواپیما قادر به تشخیص اهداف در هر شرایط آب و هوایی و هر ساعت از شبانه روز بوده و حتی می تواند اهدافی را که برای جلوگیری از دید رادار در ارتفاع فوق العاده پایین پرواز می کنند، شناسایی نماید. در کاکپیت این هواپیما، در تمامی نشاندهنده ها و دستگاه ها اصل صراحت و اختصار رعایت شده و اطلاعات مختصر و مفید دسته بندی می شوند. همچنین در این هواپیما سیستم HUD نیز به کار برده شده که تمامی اطلاعات پرواز را بر روی شیشه جلوب خلبان منعکس ساخته و مانع از این می شود که خلبان هر لحظه چشم از روی هدف مورد نظر خود برداشته و برای آگاه شدن از وضعیت پرواز هواپیمای خود، مرتباً به نشان دهنده ها نگاه کند. کاناپی این هواپیما نیز از نوع حبابی بوده که دیدی بسیار عالی را از محیط اطراف برای خلبان فراهم می سازد که از این لحاظ بسیاری از خلبانان آن را به هلیکوپتر مانند می سازند. هواپیمای فالکون برای تامین نیروی خود از یک موتور پرات اند ویتنی یا جنرال الکتریک سود می جوید که این مورد بسته به نوع آن متغیر است و البته، موتور نوع جنرال الکتریک که در هواپیمای اف-15 و مدل سی و دی این هواپیما نیز به کار رفته است، قدرتمند تر بوده و قادر به تولید نیروی کشش استاتیکی معادل 27.000 پوند می باشد. ورودی هوای موتور این هواپیما در زیر بدنه قرار گرفته که ترکیب آیرودینامیکی خوبی را با بدنه به وجود آورده است. با اتکا به نیروی این موتور قدرتمند، این جنگنده قادر به پرواز با حداکثر سرعتی معادل دو ماخ در ارتفاعات بوده و سقف پروازی آن حداکثر پانزده کیلومتر است.

اشنایی با هواپیمای جنگنده f-15 (عقاب اسمان)

هر جنگنده ای یا به طور کلی هر هواپیمایی، ویژگی یا خصوصیتی دارد که به وسیله آن برتری خود را بر رقیبانش اثبات می کند. اما جمع شدن تمام ویژگی ها و صفات مطلوب برای یک جنگنده در یک هواپیمای به خصوص، قدری مایه شگفتی است، اما واقعیت هم دارد و این مسئله در هواپیمای جنگنده ی اف-15 ایگل، رویایی حقیقی است.

---

هواپیمای F-15 مشهور به عقاب آسمان ها

---

باز هم باید به سال های جنگ سرد برگردیم، چرا که بی شک در این سالها، بزرگترین تحولات در علم هوانوردی روی داد و برای تشریح این تحولات، توصیف حال و هوای آن دوران، امری اجتناب ناپذیر است. در آن دوران، پس از آشکار شدن ضعف هواپیمای اف-4 فانتوم در برابر جنگنده های جدید روسیه، هواپیمای اسطوره ای اف-14 تامکت به خدمت نیروی دریایی آمریکا در آمد، اما نیروی هوایی همچنان از فانتوم های قدیمی استفاده می کرد. بسیاری از جمله خود شرکت گرومن به نیروی هوایی به خدمت گرفتن تامکت را پیشنهاد کردند، اما چه بهتر که نیروی هوایی هیچگاه این پیشنهاد ها را نپذیرفت چرا که نتیجه آن شد که هواپیمایی نوین به نام اف-15 ایگل که مخصوصاً برای نیروی هوایی و جنگ های هوا به هوا طراحی شده بود، متولد گردید.

---

هواپیماهای F-15 در حال پرواز جمع

اشنایی با هواپیمای جنگنده f-20 (کوسه ببری)

هواپیمای جنگنده اف20 ملقب به تایگر شارک به معنای کوسه ببرساخت شرکت نورثروپ گرومن در سال 1982 وارد عرصه خدمت گشته و اولین پرواز خود را نیزهمین سال در 30 آگوست به ثبت رسانید. این جنگنده را می توان نوع ارتقا یافته وبهبودیافته هواپیمای جنگنده اف-5 تایگر برشمرد.

این جنگنده تاکتیکی برخلاف جنگنده اف-5 با دو موتور، از یکموتور نیرومند اف 404 ساخت شرکت جنرال الکتریک با قدرت کشش یا کشش خشک استاتیکیمعادل 18000 پوند بهره می برد. لازم به ذکر است این موتور یک از کارآمدترین وقابلاطمینان ترین موتورها در جهان بوده که در هواپیمای ناونشین اف-18 ای نیز مورداستفاده قرار می گرفت. جنگنده اف-20 را می توان یکی از سازگارترین هواپیماها از نظرجوی به حساب آورد. همچنین این جنگنده از ترکیب ویژگیهای جالبی برخوردار است که  ازآنها می توان به توانایی حمل بیش از 8300 پوند تسلیحات خارجی و 5 پایلون سوخت اشارهکرد. به علاوه این هواپیما قادر به حمل 6 موشک سایدوایندر در ماموریت های هوابههواست. برای نبردهای هوابه زمین نیز 6800 پوند تسلیحات قابل حمل وجود دارد. دو توپ 20 میلی متری داخلی نیز جزو تجهیزاتی بوده که در اف-20 تعبیه شده بودند. همچنین ازتجهیزات اویونک این جنگنده می توان به رادار چند حالته جنرال الکتریک، لیزر خودکارهانی ول، سیستم هد آپ دیسپلی  یا دستگاه مربوط به هدفگیری و اطلاعات مربوط به آن کهدر شیشه کابین جلو خلبان تعبیه شده جنرال الکتریک، سیستم ها و نمایشگر های دیجیتالیو دستگاه های کنترلی بندیکس و سیستم ماموریت کامپیوتری تلدیان اشارهنمود.

وضعیت نیروی هوایی ایران از گذشته تا حال

نیروی هوایی شاه بیش از 450 جنگندهء پیشرفته نظامی داشت که سرآمد آنها جنگنده اف14 تامکت و حدود 5000 خلبان بسیار ماهر بود. در آن زمان، شاه ایران، با خریدهای سنگین نظامی، اهدافی فراتر از منطقهء پرآشوب خاورمیانه را جستجو می کرد. نیروهای نظامی ایران، قرار بود به هنگام حملهء اتحاد شوروی، دوشادوش نیروهای ناتو در مقابل نفوذ کمونیسم پایداری کنند. طبق برنامه ریزی انجام شده، نیروی هوایی ایران تا پایان سال ۱۳۶۲ شمسی، به استعداد حدود ۱۰۰۰ فروند هواپیما دست می یافت. بدین ترتیب رژیم بعث عراقی که از دشمنان دیرین ایران بود، جرات تجاوز به ایران پیدا نمی کرد. ایران با داشتن چنین توانی، ژاندارم منطقهء خلیج فارس به شمار می رفت و به راحتی می توانست حکام یاغی منطقه را سرکوب کند.

در سال 1979 (1357 خورشیدی) تعداد پرستل نیروی هوایی بالغ بر 100 هزار نفر بود که از نظر تعداد نفرات، مهارت و کارآزمودگی و استفاده از تکنولوژی روز، جزء سه نیروی هوایی برتر در جهان (پس از ایالات متحده آمریکا و روسیه) محسوب می شد.

اشنایی با هواپیمای جنگنده f-18

تاریخچه پیدایشجنگندهء F-18 بر پایهء یکی از جدیدترین جنگنده‏های ساخت شرکت نورثروپ، یعنی Cobra YF-17 ساخته شد. در دههء 1970، YF-17 به منظور رقابت با جنگندهء F-16 جهت انتخاب «جنگندهء سبک» برای نیروی هوایی ایالات متحده طراحی و ساخته شد.

YF-17 Cobra

ولی در نهایت جنگندهء F-16 توسط نیروی هوایی انتخاب شد. در آن زمان، مقامات ارشد نیروی دریایی، دریافتند که جنگندهء ساخت نورثروپ، توان بالقوه بسیار بیشتری نسبت به F-16 جهت جایگزینی هواپیماهای قدیمی نیروی دریایی، یعنی A-7 Corsair دارد.

نورثروپ و مک دانل‏داگلاس تصمیم گرفتند به طور مشترک، جنگندهء F-18 را برای ناوهای هواپیمابر و جنگندهء A-18  را برای سپاه تفنگداران نیروی دریایی، تولید نمایند. اما این دو پروژه کمی بعد باهم ادغام شدند و نتیجه جنگندهء چندماموریتهء F/A-18 از آب درآمد.
به منظور حفظ قابلیتهای چندماموریته، در قلب جنگندهء F-18 یک رادار پرقدرت چندحالتهء ساخت هیوز قرار داده شد که هم در ماموریتهای هوا به هوا و هم در ماموریتهای هوا به زمین، موثر و کارا بود.
جنگندهء جدید، مجهز به سیستم‏های پیچیدة الکترونیکی، نمایشگرهای تلویزیونی، موتورهای قدرتمند، توانایی حمل انواع جنگ‏افزار و قابلیت آئرودینامیکی خاصی بود که اجازه می‏داد جنگنده بتواند با زاویهء حملهء بالاتری پرواز نماید. در نهایت، جنگندهء F-18، فراتر از آن چیزی شد که مورد انتظار بود با قابلیت مانورپذیری خوب و توانایی بسیار موثر در انجام عملیاتهای متفاوت.
بدین ترتیب، جنگندهء F-18 با موفقیت وارد خدمت در ناوهای نیروی دریایی و نیروی هوایی تفنگداران دریایی ایالات متحده شد و جایگزین جنگنده‏های A-7 و F-4 فانتوم گردید.

آفتاب‌پرست پرنده؛ الهام‌بخش نسل جدید هواپیماهای بالدار

محققان مرکز هوافضای آلمان (DLR) برای پیشرفت در طراحی هواپیماهای آینده که از بهترین نوع پیکربندی برخوردار باشند، مشغول انجام آزمایش‌هایی برای مطالعه مدل بال‌های بلند و وضعیت پرواز «آفتاب‌پرست‌های پرنده» هستند.
ستاره سمائی: از لحاظ تئوری، موثرترین پیکربندی برای هواپیما که طرح سنتی آن به صورت یک بدنه لوله‌ای با دو بال و یک دُم است، طراحی «پر پرواز» (Flying Wing) آن هم به گونه‌ای است که باعث کاهش وزن شود.
به گزارش گیزمگ، محققان مرکز هوافضای آلمان (DLR) برای کمک به طراحی هواپیماهای آینده که از چنین طراحی‌هایی بهره می‌گیرند، آزمایش‌هایی برای مطالعه مدل بال‌های بلند و وضعیت پرواز «آفتاب‌پرست‌های پرنده» انجام داده‌اند.
هواپیمای تحقیقاتی DLR با سیستم آزمایشی پیشرفته هواپیمایی (معروف به ATTAS)، شبیه یک هواپیمای کوچک مسافربری است که در این تحقیق مورد مطالعه قرار گرفت؛ البته این هواپیما به سخت‌افزار و نرم‌افزارهای خاصی مجهز شده بود تا ویژگی و عملکرد کاملا متفاوتی با یک هواپیمای صرفا مسافربری داشته باشد.

علاوه بر کنترل‌های مرسوم پرواز، ATTAS مجهز به سیستم پرواز الکتریکی است که به محققان اجازه می‌دهد تا ویژگی‌های پروازی این هواپیما را تغییر دهند. این هواپیما نه‌تنها تمام قابلیت‌های هواپیماهای معمولی را داراست، بلکه می‌تواند هواپیمایی با طراحی کاملا متفاوت را نیز شبیه‌سازی کند. این هواپیما از بدنه استوانه‌ای، بال‌ها و بخش دُم تشکیل شده که محققان از آن برای انجام پروازهای آزمایشی استفاده می‌کند که در آن مدل «بال پرواز»- که به عنوان بخشی از پروژه NACRE (مخفف New Aircraft Concepts Research به معنی تحقیق در مورد ایده‌های جدید هواپیما) اتحادیه اروپا توسعه یافته- شبیه‌سازی شده است.
دیِرک لایبلینگ، یکی از محققان موسسه سیستم پرواز DLR می‌گوید: «سیستم کنترلی خاص ATTAS این امکان را فراهم می‌کند که این هواپیما در زمان پرواز، مثل سایر هواپیماها عمل کند اما برای ما هم امکان شبیه‌سازی هواپیماهایی را ایجاد می‌کند که هنوز به وجود نیامده‌اند؛ به این ترتیب نقاط ضعف‌مان را پیدا می‌کنیم.»

هواپیمای شبیه‌سازی شده، بدنه‌ای مثلثی با دو تثبیت‌کننده عمودی در بخش دُم دارد که شیب کمی به طرف بیرون دارند تا جایگزین ترکیب قرارداری بالچه عقب و سکان شود. همچنین 4 موتور زیر قسمت بال اضافی وجود دارد و بدنه‌ای عریض برای جا دادن بیش از 750 مسافر در پروازهای دور‌برد طراحی شده است. این هواپیمای شبیه‌سازی شده با طول بال‌های تقریبی صد متر، طول بدنه 65 متر و تحمل وزن نهایی 700 تُن هنگام پرواز، خودنمایی می‌کنند. در کل، 4 موتور این هواپیما قدرتی بیش از هزار و 425 کیلو نیوتن تولید می‌کنند.
در طول پروازهای آزمایشی که برای کشف ویژگی‌های پروازی بال‌های طراحی شده انجام شد، پژوهشگران DLR مانورهای انفرادی مثل سنجش ارتفاع‌های مختلف هواپیما و استفاده از یک سیستم شبیه‌سازی شده فرود انجام دادند تا راه‌های منتهی به یک باند مجازی فرودگاه را بسنجند. نتیجه تمام مانورها این شد که بال‌های پرواز این هواپیما به خاطر شکل نامعمول‌شان، به سختی قابل کنترل هستند.

لایبلینگ در مورد نتیجه این آزمایش‌ها این‌طور اعلام کرد که: «این پروازهای آزمایشی فرضیه‌های ما را تایید کرد. در اینجا ما با یک محدیدیت مواجه هستیم: برای جابجایی یک هواپیمای مدرن که طراحی کاملا بی‌نظیری دارد، باید قوانین کنترل پرواز هماهنگ با آن وضع شود. ما تنها می‌توانیم با استفاده از رایانه و تکنولوژی کنترل مناسب، به ویژگی‌های پروازی که می‌خواهیم، دست یابیم.»
25 سال است که ATTAS خدمت‌رسانی می‌کند و با به کار افتادن نمونه شبیه‌سازی شده‌اش، تغییر شکل جادویی هنگام یک آزمایش پرواز واقعی، گروه DLR اعلام کرده که نتایج مقدماتی تحقیقات تئوری نشان می‌دهد که این هواپیما به نمونه قابل‌پذیر تبدیل خواهد شد. بنابراین، با وجود توانایی‌های خاصش، ATTAS 25 ساله خواهد توانست مسیر مسافران هواپیماهای آینده را هموار کند.