حمله المان به شوروی 2
هیتلر برغم داشتن پیمان عدم تجاوز با مسکو، و مخالفت برخی از ژنرال هایش، 21 ژوئن سال 1941 دستور داد که عملیات «بارباروسا» و حمله نظامی غافلگیرانه به شوروی در جبهه ای به طول دو هزار و نهصد کیلومتر از بالتیک تا دریای سیاه آغاز شود و چند ساعت بعد، ساعت 3 بامداد 22 ژوئن (به وقت برلین)، 150 لشکر آلمانی مرکب از سه میلیون و پانصد هزار سرباز، 3 هزار و 580 تانک، هفت هزار و 189 توپ و حمایت 1830 هواپیما در سه ستون (شمالی، مرکزی و جنوبی) وارد قلمرو شوروی شدند. فرماندهی ستون شمالی را «فون لیب»، ستون مرکزی را «فون بک»، و ستون جنوبی را «فون روندشتد» برعهده داشتند و این ستون ها 3 میلیون و پانصد هزار تن نیروی ذخیره نیز پشت سر داشتتند. ژنرالهای هیتلر نگران وسعت زیاد خاک شوروی بودند و به علاوه، عقیده داشتند که پیش از یکسره کردن کار انگلستان که می تواند آمریکا را به کمک خود آورد نباید سراغ حمله نظامی به کشوری دیگر رفت. هیتلر که با دولت واشنگتن مناسبات حسنه داشت باور نمی کرد آمریکا وارد جنگ با آلمان شود. بالاخره مشاوران هیتلر گفته بودند که اگر حمله به شوروی قطعی است بهتر است که بهار 1942 آغاز شود تا فرصت بیشتری برای به زانو درآوردن دولت استالین ـ قبل از فرارسیدن فصل سرما باشد. هیتلر به این توصیه هم توجه نکرد و شکست خورد زیرا پیش از رسیدن به مسکو ریزش برف آغاز شده بود.
هیتلر در اطاق جنگ (1941)
همزمان با آغاز عملیات «بارباروسا»، ایتالیا و رومانی نیز به شوروی اعلان جنگ داده بودند.
استالین برغم هشدارهای محرمانه لندن باور نمی کرد که هیتلر در تابستان 1941 به شوروی تعرض کند . وی به مشاورانش گفته بود که اگر هیتلر قصد حمله به شوروی را داشته باشد نقشه خود را در تابستان 1942 و پس از به زانو درآوردن انگلستان آغاز خواهد کرد، و با این تصور ارتش سرخ مرکب از 9 میلیون نظامی به غرب کشور نفرستاده بود تا هیتلر تحریک و نسبت به او بدبین نشود.
دولت لندن با حمله نظامی آلمان به شوروی نفس راحتی کشید. چرچیل همان روز آغاز حمله، به روزولت پیام فرستاد که هیتلر با دست خود گورش را حفر کرد، و ما باید با تمام امکانات خود به شوروی کمک برسانیم. هیتلر قصد جنگ با آمریکا را نداشت، ولی روزولت ورود به جنگ در زمان مناسب را کلید حل مسائل اقتصادی آمریکا و ابرقدرت شدن این کشور که مرز زمینی با دول متحارب نداشت می دانست.
هدف فوری هیتلر از حمله به شوروی دستیابی به نفت قفقاز و نیز قطع دست انگلستان از خاورمیانه به ویژه نفت آن با کمک گرفتن احتمالی از ایران بود که رضا شاه به طور محرمانه چنین قولی را به هیتلر داده بود. هیتلر روی چهارصد و پنجاه هزار نیروی آماده، احتیاط و ذخیره ارتش ایران حساب می کرد.
در آغاز حمله، پیشروی آلمانی ها چشمگیر بود به گونه ای در 17 روز اول، سیصد هزار نظامی شوروی را اسیر کرده بودند. آلمانی ها بر اوکراین و بلاروس مسلط شدند، لنینگراد (سن پترزبورگ) را محاصره کردند، ولی پیشروی آنان از ششم دسامبر 1941 با ضد حمله ارتش سرخ متوقف شد. این ضدحمله مانع رسیدن ارتش هیتلر به حومه مسکو شد، بعدا(در سال 1342) نیروهای خسته و فرسوده آلمان مخصوصا از برف و سرما در جبهه جنوب، در 1943 در داخل شهر استالینگراد (ولگوگراد امروز) و در 1944 در اطراف شهر لنینگراد (سن پترزبورگ فعلی که 900 روز در محاصره بود و مقاومت می کرد) مورد حمله متقابل میلیونها سرباز شوروی قرار گرفتند و تا شهر برلن عقب زده شدند.
حمله نظامی هیتلر به شوروی در حالی که هنوز انگلستان در برابر او مقاومت می کرد پایان کار او را نزدیک کرد. مورخّان تعرض ارتشهای هیتلر به شوروی را بزرگترین اشتباه نظامی یک رئیس دولت در طول تاریخ خوانده اند. هیتلر معلومات و تجربه نظامی کافی نداشت و به علاوه حاضر نبود که به اندرز آگاهان و اهل تجربه گوش دهد و یا دست کم تاریخ را مطالعه کند و از اشتباه ناپلئون که همین راه را رفته و منهدم شده بود پند بگیرد. حمله هیتلر به شوروی اشتباهی بود که به خودکشی اش انجامید، آلمان به ویرانه ای تبدیل شد و ...، ولی آمریکا که به موقع و با محاسبه دقیق گام به جنگ نهاده بود از میان خرابه های جنگ دوم به صورت یک ابر قدرت قد علم کرد. روسها تا لحظه پیروز شدن بر آلمان (خودکشی هیتلر) و تصرف برلن حدود 27 میلیون تن کشته، تلفات داده بودند. حال آنکه تلفات آمریکا به پانصد هزار کشته هم نرسید.
نظامیان تسلیم شده شوروی در نخستین روزهای جنگ، درسمت چپ عکس
